|
De laat-kapitalistische fase
van onze Westerse samenleving heeft ook in West-Europa een
kapitaalconcentratie te zien gegeven, die eerst tot de
totstandkoming van de EEG heeft geleid en daar vervolgens weer
door werd versneld. Tegen de achtergrond van de Amerikaanse
investeringen in Europa en de verscherpte concurrentiestrijd die
daaruit voortvloeit tussen West-Europa en Amerika, geeft Mandel
een scherpe analyse van de huidige economische ontwikkelingen in
het Westen. Op basis van deze analyse gaat Mandel vervolgens in
op de rol en de kansen van de Europese arbeidersbeweging. Hier
én in het slothoofdstuk, ‘Socialistische alternatieven’
valt Mandel Servan-Schreiber (De Amerikaanse uitdaging) aan als
vertegenwoordiger van de burgerlijke, technocratische denkers
die het kapitalisme verkopen aan wie er in feite het slachtoffer
van worden. Mandel wijst de pogingen van deze denkers af om de
arbeidersbewegingen te integreren in de laatkapitalistische
ideologie, waarbij ze er vanuit gaan dat het laat-kapitalisme de
enige redding voor Europa (en voor haar arbeiders) is, en
bovendien het enige stelsel met optimale mogelijkheden voor een
positieve maatschappelijke ontwikkeling. In ‘Socialistische
alternatieven’ wijst hij er op (en hij baseert zich op
feiten), dat de ontwikkeling van het kapitalisme via recessies,
inflatie, verkwisting, onderbezetting en effectieve
loonsverlagingen, onvermijdelijk naar het (ook economische)
failliet van onze samenleving leidt. Daartegenover stelt Mandel
dat het socialisme objectief betere mogelijkheden bezit tot
technologische vooruitgang en een waardiger én rendabeler
menselijk bestaan. Ernest Mandel is een van de meest
vooraanstaande marxistische economen en denkers van onze tijd.
Hij publiceerde o.a. het standaardwerk Traité d'économie
marxiste. Hij werkt regelmatig mee aan tijdschriften als The
Socialist Register, The New Left Review, Revue Internationale du
Socialisme, Les Temps Modernes en Neue Kritik.
Inhoud
Inleiding
-
De wet van de ongelijkmatige
ontwikkeling en de verhouding Europa-Amerika
-
De internationale
concentratie en centralisatie van kapitaal
-
De
oorzaken van het relatieve overwicht van de Amerikaanse
ondernemingen in de internationale concurrentie
-
Internationale
vervlechting van kapitaal in de EEG
-
Nationale
staat, internationale concurrentie en internationale
vervlechting van kapitaal in de EEG
-
Het
toetreden van Groot-Brittannië tot de EEG en de
concurrentie West-Europa-Amerika
-
De
‘overige’ landen en de concurrentie West-Europa-Amerika
-
De
verhouding West-Europa-Amerika en de crisis in het
internationale monetaire systeem
-
De
toekomst van de internationale instellingen in de EEG
-
De
Europese arbeidersbeweging en de concurrentiestrijd
West-Europa-Amerika
-
Socialistische
alternatieven
Bibliografie
Aantekening vooraf
Het manuscript van dit boek
werd eind december ‘67 afgesloten. De Duitse editie verscheen
in maart 1968. Twee maanden later barstten de revolutionaire
gebeurtenissen in Frankrijk los. Ze bevestigden de
onvermijdelijkheid van een revolte tegen de autoritaire
structuur van de ondernemingen, de economie en de maatschappij
in haar geheel. Een revolte die wij voorspeld hadden in het
laatste hoofdstuk van dit boekje. Wij hebben gemeend dat het
niet noodzakelijk was, het boekje aan te passen in die zin dat
het concreter bij de gebeurtenissen van mei ‘68 aan zou
sluiten. Wel hebben we enkele noten aan de oorspronkelijke tekst
toegevoegd om die aspecten voor de gebeurtenissen reliëf te
verlenen, welke direct aansluiten bij onze analyse. Eveneens
hebben wij een reeks van feiten verwerkt die het eerste tijdvak
van 1968 opleverde en die betrekking hadden op de internationale
kapitaalconcentratie, op de problemen die zij opwierp en op haar
innerlijke tegenspraken. De empirische gegevens op dit terrein
vermenigvuldigen zich met een ritme, dat een herziening van de
materie van dit boekje twee of drie maal per jaar noodzakelijk
zou maken. Wij berusten er ons te gemakkelijker in, dat wij de
actualiteit niet nog nader in onze beschouwingen kunnen
betrekken, omdat de massa nieuwe gegevens in het algemeen niet
anders doet dan onze analyse bevestigen.
E.M.
|
