Onze kameraad Ernest Mandel overleed onverwacht op donderdag 20 juli 1995. Hij werd geveld door een hartaanval, terwijl hij nog zoveel plannen wilde verwezenlijken. Ondanks het Internationaal Jongerenkamp van de Vierde Internationale dat op dat moment begon, ondanks de afwezigheid van vele militanten die met vakantie waren, begeleidden op woensdag 26 juli meer dan tweehonderd mensen zijn stoffelijk overschot naar Antwerpen. Tal van personaliteiten van verschillende gezindheden binnen de arbeidersbeweging woonden de plechtigheid bij. Leen Vandamme kondigde de geplande herdenkingen van september aan (zie blz. 2). François Vercammen schetste leven en werk van onze overleden kameraad. Jacques Yerna bracht zijn samenwerking met Ernest, in de jaren vijftig en zestig, in herinnering. Nadine Peeters getuigde van de invloed van Ernest op de jonge generaties. 

Uiteraard brengt deze krant hulde aan één van haar grootste bezielers. Dit speciaal nummer is volledig aan Ernest gewijd en zal in grote oplage verspreid worden in de arbeidersbeweging en andere sociale bewegingen. In een eerste gedeelte overlopen militanten van de Vierde Internationale leven en werk van Ernest. In een tweede gedeelte brengen we getuigenissen van personaliteiten die in het verleden met Ernest samenwerkten. Het spreekt voor zich dat de redactie van Rood het niet noodzakelijk eens is met hun huidige politieke opvattingen. 

Het gaat er hier niet louter om leven, hoop en strijd van een man aan te halen. Vanaf het moment dat Ernests politiek bewustzijn tot leven kwam, was zijn bestaan onlosmakelijk verbonden met dit van de internationale arbeidersbeweging en de marxistische stroming in haar schoot. De vooruitgang en tegenslagen van de wereldrevolutie bepaalden het ritme van leven en werk van onze kameraad. Zijn militant leven in herinnering brengen betekent dat men het boek van de klassenstrijd opent op de belangrijkste pagina's van de afgelopen zestig jaar. Bij het lezen van deze pagina's, maken we niet alleen kennis met een individu dat met opgeheven hoofd voor het tribunaal van de Geschiedenis verschijnt: we krijgen een beeld van de mensheid, een programma en een politieke praktijk die zich in haar globaliteit ontvouwt, haar historische zin onthult, de filosofische samenhang toont en zich onbevreesd onderwerpt aan de kritiek van mannen en vrouwen. 

Als mens is Ernest een individu zoals alle anderen. We brengen hulde aan zijn sensibiliteit en zijn immense weerspannigheid, zijn revolte, tegen alle vernederingen. Dat vermogen is onlosmakelijk verbonden met de voor hem karakteristieke combinatie van subjectieve en objectieve factoren in de marxistische analyse. Als militant is het uitzonderlijk palmares van Ernest ook dat van duizenden vrouwen en mannen die durfden opstaan om hun rationeel geloof in een democratisch en zelfbeheerd wereldsocialisme uit te roepen. Uit deze overtuiging hebben ze de energie geput om de kapitalistische uitbuiting en onderdrukking - ook als deze de meest beestachtige vormen aannam - te bestrijden. 

Wij van de SAP zijn deels deze militanten en deels hun opvolgers. Dat palmares is ook het onze. We hoeven er niet mee te zwaaien om er trots op te zijn: ons blazoen is onbevlekt. We dragen er de volle verantwoordelijkheid voor. Van de strijd tegen het stalinisme in de communistische beweging tot de kritiek op Gorbatsjov, van het Verzet tot Mei'68, van de steun aan het revolutionaire Cuba tot de campagne tegen de Vietnam-oorlog, van de tussenkomst in de 'staking van de eeuw' tot de netwerken van `valiezendragers' tijdens de Algerijnse bevrijdingsoorlog, van de stichting van La Gauche binnen de BSP tot deze van de RAL-SAP, om nog maar te zwijgen van de Parti Wallon des Travailleurs, de Union de la Gauche Socialiste, de Socialistische Beweging Vlaanderen... 

Wij hebben niets te verbergen. Maar onze fierheid zal nooit onze zelfkritische geest aantasten, zonder dewelke er marxisten noch revolutionairen, die naam waardig, zijn. Want dat palmares verrechtvaardigt niet wat we zijn omwille van wat we waren. Het is de fundering waarop we bouwen wat we morgen willen zijn. Daarom willen we dat de balans juist is. Om onze zwakheden te overstijgen. Om ons te oriënteren in deze periode waarin velen ontredderd zijn. Om de karaktersterkte van onze voorgangers - en van Ernest in het bijzonder -te verwerven. Want geen enkele theorie, hoe juist ze ook is, zal volstaan om als revolutionair het verschrikkelijke, gemondialiseerde kapitalisme - dat zijn werkelijke gelaat toont in Bosnië, Ruanda, Palestina... -te verslaan. 

We vervallen niet in personencultus. Toch durven we stellen dat Ernest Mandel, als marxistisch denker en revolutionair militant, zich in het verlengde bevindt van de grote theoretici van het marxisme en dat marxisme verrijkte. Maar net als Leon Trotski, Rosa Luxemburg, Vladimir Oelianov "Lenin" en Karl Marx, had Ernest sterke en zwakke kanten. Op menselijk vlak was hij, zoals iedereen, getekend door deze vervreemde en vervreemdende maatschappij. Op politiek vlak gebeurde het al eens dat hij zich te ver liet leiden door zijn revolutionair optimisme. Op militant vlak kende hij niet alleen grote successen, maar ook nederlagen en mislukkingen. Ook die verantwoordelijkheid willen we dragen. Meer nog: we durven eveneens stellen dat enkel op die manier, in hun menselijke en historische waarheid, strijd en oeuvre van Ernest levend kunnen blijven en, tegen alles in, bijdragen aan de strijd van de arbeidersklasse, de strijd voor de socialistische revolutie. Dat is de zin van de hulde die we vandaag aan Ernest Mandel brengen.